Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Ömür Berna Çakmak Öksüzoğlu, tütün kullanımının kanser için en önemli risk faktörü ve kanser ölümlerinin yaklaşık yüzde 22’sinden sorumlu olduğunu belirterek, “Günümüzde kanserin yüzde 30-50’si önlenebilir. Sigara, alkol, obezite, sağlıklı beslenme, sistemli antrenman ve güneş ışığından korunma ile kanserlerin üçte biri önlenebilir.” dedi.
Prof. Dr. Öksüzoğlu, dünyanın pek çok ülkesinde kanserin, mevt nedenleri ortasında birinci sıralara çıktığını, Türkiye’de kardiyovasküler hastalıklardan sonra yüzde 20,7 ile ikinci sırada yer alan vefat sebebi olduğunu tabir etti.
Dünyada her altı ölümden birinin, Türkiye’de ise her beş ölümden birinin nedeninin kanser olduğuna dikkati çeken Öksüzoğlu, dünyada 2018’de 18,1 milyon beşere kanser tanısı konulurken, 9,9 milyon kişinin de kanserden hayatını kaybettiğini anlattı.
Öksüzoğlu, Sıhhat Bakanlığının 2015 yılı datalarında ise Türkiye’de yılda ortalama 16 bin 500 civarında kanser hadisesinin teşhis edildiğini vurgulayarak, “2015 yılın istatistiklerine nazaran Türkiye’de erkeklerde en sık akciğer, prostat, bağırsak, mesane ve mide kanseri görülürken, bayanlarda en sık göğüs, tiroid, bağırsak, rahim ve akciğer kanseri görülmektedir. Çocuklarda (0-14 yaş) ise en sık lösemi, beyin tümörleri, lenfoma, nöroblastoma ve yumuşak doku ile kemik tümörleri görülmektedir.” diye konuştu.
HEDEFLİ TEDAVİLERE ODAKLANILDI
Prof. Dr. Öksüzoğlu, “Tütün kullanımı kanser için en önemli risk faktörüdür ve kanser ölümlerinin yaklaşık yüzde 22’sinden sorumludur. Günümüzde kanserin yüzde 30-50’si önlenebilir. Sigara, alkol, obezite, sağlıklı beslenme, sistemli antrenman ve güneş ışığından korunma ile kanserlerin üçte biri önlenebilir. Göğüs kanseri tarama programıyla göğüs kanserinden vefat riski yüzde 30 azalmaktadır. Servikal kanser tarama programıyla kanser ve mevt riski yüzde 80 azalmaktadır.” değerlendirmesinde bulundu.
Tanısal alandaki gelişmelerle kanser düzeneğinden sorumlu hücre yüzey reseptörlerinin, sinyal yolaklarının ve şoför mutasyonların tanımlandığını, kanserin teşhis ve takibinde yeni moleküler metotların geliştirildiğini tabir eden Öksüzoğlu, şöyle devam etti:
“Eskiden tümörler yalnızca radyolojik olarak tespit edilerek biyopsi yapılmakta ve uzun devir tedavi yalnızca bu biyopsi sonucuna nazaran yapılmaktaydı. Fakat tümör heterojenitesi olarak tanımlanan ve vakitle tümör yapısında genetik moleküler değişiklikler olabilmektedir. Likid biyopsisi ile kanda dolaşan kanser hücrelerinden genetik gerecin elde edilmesi mümkün olabilmektedir. Bu biçimde vakitle olan tümör heterojenitesi tespit edilebilmekte ve spesifik bireye özel tedavi düzenlenmesi yapılabilmektedir. Bireye özel tedavi denen tümör haritalamasıyla evvelce yalnızca bir-iki mutasyon bakılırken artık yeni jenerasyon dizileme denen metotla 100-200 gen taranabiliyor ve spesifik mutasyonlara mahsus yeni maksatlı tedaviler yapılabilmektedir.”
Öksüzoğlu, kanserde tedavi yollarının son devirde amaçlı tedavilere kaydığını lisana getirerek, biyolojik tedavi olarak da bilinen bu sistemlerin, sitokinler, antikorlar ve hücresel tedaviler olduğunu anlattı.
EN ÇOK AKCİĞER KANSERİ GÖRÜLÜYOR
İmmünoterapinin son yıllardaki en büyük gelişmelerden biri olduğunu aktaran Öksüzoğlu, bu tedavilerle melanom, hodgin lenfoma ve böbrek kanserinde önemli muvaffakiyetlerin elde edildiğini kaydetti.
Öksüzoğlu, ayrıyeten göğüs, baş boyun, mesane, karaciğer kanserleri üzere birçok kanserde çalışmaların devam ettiğini belirtti.
Prof. Dr. Öksüzoğlu, “Akciğer kanseri Türkiye’de de en sık görülen kanserdir. Lakin sigara ile uğraş sayesinde artık artış eğilimi son yıllarda durmuştur. Ayrıyeten Türkiye’nin kanser profili değişmektedir. Göğüs, prostat ve kolon kanseri insidansı artarken mide kanseri azalmaktadır.” dedi.
Öksüzoğlu, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Türkiye, dünyanın diğer ülkeleriyle kıyaslandığında ilaca ve tedaviye erişim açısından hayli düzgün durumdadır. Örneğin hali hazırda nüks böbrek kanseri, hodgkin lenfoma ve melanomda immünoterapi tedavisi geri ödenmektedir. Son periyotta artan klinik çalışmalar ve erken erişimle yeni moleküllere hastaların ulaşabilme bahtı artmıştır. Yeni açılan klinik araştırma merkezleriyle klinik çalışmalar sayesinde yeni moleküllere hastaların erkenden tanışabilmesi ve faz 1 merkezleriyle yeni moleküllerin araştırılma imkanı olmuştur. Tekrar Türkiye’de birçok kanser ilaçlarının yerli üretilebilmesi ve biyobenzer çalışmaları devam etmektedir.”
AA
